عبرت

این بافته، انگاره‌ای هنرمندانه از رسّام است که بنابر دیدگاه‌های حکیم عمر خیام، به ویژه تلقی او از جهان هستی طراحی شده است. هشدار هنرمند به بی خبران جهان هستی و پرخاش او به شیفتگان شکوه و عظمت دربارهای فرمان‌روایان، ورطه نزدیک و بی‌رنگ نیستی است که در پس دنیای فانی در کمین است. به تعبیر رسّام، حقیقتی که خیّام از آن دم می‌زند و جز آن را باد می‌پندارد، انسانیت است. به همین جهت با ابراز ملال خود از دیو و دد، انسانیت را آرزو می‌کند.

طراحی فرش به سبک مینیاتور و کمابیش پایبند قواعد دورنمایی در این شیوه از نقاشی گذشته ایران است. زمینه اصلی، بنایی است که وجود نقوش و تصاویری هنرمندانه، از کاخ‌های با عظمت شاهان ایرانی در سنگ‌های این بنا، قصری باشکوه را تداعی می‌کند که نشانه جهان فانی است. در این تصاویر، سوارانی با سپر و نیزه، فوج زرین و کسانی که از سرزمین‌های دور و نزدیک هدیه آورده‌اند، دیده می‌شوند. در چشم انداز نزدیک، در یک سو افرادی با جامه‌های فاخر و رنگارنگ و آرایشی شاهانه نقش‌پردازی شده‌اند و در سوی دیگر، حکیم عمر خیّام قرار دارد که با هیبتی سَرفراز، پَرخاشگرانه به آنان هشدار می‌دهد.

در پس کاخ، فضای بی روح و مرده‌ای طراحی شده است. افراد ماتم‌زده، کاخ را به ناگزیر ترک می‌کنند و اندک اندک محو می‌شوند و آن‌چه از آنان به جا می‌ماند، مشتی استخوان به هم ریخته است. این است سرنوشت محتوم همه کسانی که از شکوه و عظمت این جهان فانی سَر‌خوشند، دیگر در این سو، از جامه‌های رنگارنگ خبری نیست، همه یک رنگ و بی‌رنگند، به بی‌رنگی سرای نیستی « ساکنانش جمله یکتا پیرهن خوابیده‌اند ». مکمّل پرد‌ه عبرت رسّام، حاشیه‌ای تیره در دو کنار‌ه فرش است که در تضاد با زمینه اصلی ترکیب زیبایی پدید آورده است. زمینه این حاشیه، کلاف دَرهمی از خطوط نامنظم و پیچ در پیچ است که به مدد هنر واژگونه سازی، اشکال به هم ریخته اعضای بنی‌آدم ( چهره دست پا و …) در آن بروشنی نمایان است. آیا تو خود می‌دانی که این اعضا در مغاک تیره، گواه چیست؟