آشنایی با هنر هوربافی ( استان ایلام)

هوربافی یکی از صنایع دستی عشایر استان ایلام می باشد
هور، جوال بزرگ و دو لنگه‌ای است که از دیرباز ظرف جابجایی غلات، آرد، حبوبات و بسیاری از محصولات سنگین جالیز مانند هندوانه، خربزه و گاه خیار در مناطق سخت‌گذر استان ایلام و مناطق همجوار بوده است. هور از دیرباز با نام‌های مختلفی معروف بود و کلمه هور برگرفته از راحتی بار و راحت رساندن آن به مقصد است.
برای بافت هور، زنان ورزیده عشایر هنگام بهار و پشم‌چینی، پشم گوسفندان نر دو ساله را جدا کرده و پس از شستن و شانه زدن، می‌تابند تا به کمک دوک که به دیک یا سیوی معروف است به صورت رشته‌های نخ محکمی درآید. سپس نخ‌ها را به صورت ۲ یا ۳ رشته به هم تاب می‌دهند تا به قول اهل محل بَن‌وا دریاگ به دست آید.
وزن نخ‌های هر هور بسته به نوع استفاده از آن از ۱۰ تا ۱۶ کیلو متفاوت است و برای استحکام کناره‌های آن از نخ‌های مویی تابیده شده استفاده می‌کنند. هور همانند گلیم بر داری ایستاده بافته می‌شود و اساتید کار تارهای آن را همانند تار گلیم بر دار می‌بافند تا زنان و دختران همانند گلیم پودها را با نقش‌های متفاوت و گاه رنگی در آن بتنند. طول تخته‌ی هور که بافته می‌شود حداکثر چهار متر است که هنگام تمام شدن کار، آن را روی زمین پهن کرده تا مردان باتجربه لنگه‌های آن را با سلیقه و هنر خود انجام دهند.
نحوه‌ی دوخت لبه‌های هور به گونه‌ای است که اگر این وسیله به تدریج کهنه و پوسیده شود، حتی یک نخ از لبه‌دوزی آن پاره نخواهد شد و این هم شیوه‌ای بسیار مهم و سنتی است. یک هور متوسط برای حمل حداقل ۲۱۰ کیلو غله که بر گرده‌ی قاطر انداخته می‌شود کافی است و اگر مسیر حمل و نقل نزدیک باشد، گاه تا ۳۰۰ کیلو گندم یا آرد را در آن جا می‌دهند. لایه‌های قطور هور مانع نفوذ رطوبت هوا و آفت انباری به داخل آن شده و هنگام کوچ از این جوال بزرگ برای نگهداری آرد و حبوبات و غلات استفاده می‌کنند و همواره باید آن را روی چهارپایه‌ای که با زمین فاصله داشته باشد قرار دهند تا در اثر رطوبت مستقیم خاک، الیاف پشمی و مویی آن شکننده نشود و دوام آن ماندگار باشد.
هور اگر درست نگهداری شود بیش از ۳۰ سال قابل استفاده برای حمل و نقل در مناطق سخت‌گذر و چهار پارو است. قیمت یک هور نو که هنرمندانه و مستحکم بافته شده باشد، برابر با قیمت یک فرش خوب یا حداقل سه تخته گلیم است. این نکته را یادآور شویم، قدیم‌تر بسیاری از عشایر کشور عراق، هور و جوال خود را از عشایر استان ایلام خریداری می‌کردند و در بین عشایر عرب، داشتن این وسیله مایه‌ی فخر و مباهات به شمار آمده است.